Дубровенщина встретила делегацию из Татарстана

Некалькі гадоў назад на святкаванне Дня вызвалення раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў на Дубровеншчыну прыязджала дэлегацыя з Татарстана, каб пакланіцца памяці свайго земляка — татарскага кампазітара Фарыда Яруліна, які ваяваў і загінуў, вызваляючы наш край ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Фарыд Ярулін — вядомы кампазітар, які напісаў музыку да вядомага ва ўсім свеце балета “Шурале”.

Сёлета ў мерапрыемствах па святкаванню 66-й гадавіны Вялікай Перамогі на Дубровеншчыне прынялі ўдзел члены Міжнароднага грамадскага аб’яднання “Татаро-башкирское культурное наследие «Чишма». Сваімі ўражаннямі аб сустрэчы на беларускай зямлі падзяліліся старшыня гэтага грамадскага аб’яднання Эльвіра Ансафаўна Левшэвіч і член прэзідыума Міжнароднага грамадскага аб’яднання «Татаро-башкирское культурное наследие “Чишма” Рашыда Харысаўна Заікіна.

—У Мінску знаходзіцца татара-башкірская дыяспара, члены якой уваходзяць у склад Міжнароднага грамадскага аб’яднання «Татаро-башкирское культурное наследие «Чишма», — гаворыць Рашыда Харысаўна Заікіна. — Мы пастаянна займаемся пошукам месц пахавання сваіх землякоў — татараў і башкіраў, якія прымалі ўдзел у баявых дзеяннях часоў Вялікай Айчыннай вайны і загінулі на тэрыторыі былога Савецкага Саюза. Сама я нарадзілася ў горадзе Казань, хаця зараз жыву ў Мінску.

Часта езджу на малую радзіму, наведваю родных у Татарстане. Аднойчы пабывала ў горадзе Багульма. Там даведалася, што 352-я стралковая дывізія, якая вяла баі за вызваленне вашага Дубровенскага раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, была сфарміравана ў горадзе Багульма, што асноўны касцяк яе саставу складалі воіны татарскай і башкірскай нацыянальнасцей. Таксама з кампетэнтных крыніц мне стала вядома, што вялікая колькасць воінаў гэтай дывізіі аддалі свае жыцці за вызваленне вёскі Баева, сярод якіх зноў жа было многа татараў і башкіраў (устаноўлены больш за 700 імён загінуўшых, з іх больш за 100 — татары і башкіры). У горадзе Багульма вельмі пашанотна адносяцца да памяці загінуўшых на дубровенскай зямлі, вуліцам горада даюцца назвы тых месцаў, дзе яны ваявалі. Напрыклад, адна з вуліц у Багульме называецца Аршанская, другая — Дубровенская.

Мы прыязджаем не толькі на Дубровеншчыну. Нашы землякі ваявалі і аддалі свае жыцці, вызваляючы і іншыя раёны Беларусі. Таму мы маем магчымасць параўнаць, дзе і як шануюць памяць сваіх вызваліцеляў.

Бываючы на Дубровеншчыне, заўсёды бачым, якім клопатам акружаюць усіх, хто прымаў удзел у ваенных дзеяннях у гады вайны, як свята ўшаноўваецца памяць аб тых, хто не вярнуўся з поля бою. Заўсёды наведваем “Рыленкі”, дзе пакоіцца прах Фарыда Яруліна і многіх воінаў Татарстана. Кожны год на гэтым воінскім пахаванні бачым парадак, пэўнае абнаўленне. Вось ужо і помнік медработнікам 269-га медсанбата ўзведзены, і капліца, і на мемарыяльных плітах штогод з’яўляюцца новыя імёны. Светлая памяць загінуўшым і глыбокая ўдзячнасць жывым за захаванне памяці!

—Сёлета члены нашай дыяспары вырашылі пабываць на брацкіх пахаваннях у вёсцы Баева, там, як сведчаць дакументы, вечным сном спяць больш сотні нашых землякоў, — уступае ў размову Эльвіра Ансафаўна Левшэвіч, старшыня Міжнароднага грамадскага аб’яднання «Татаро-башкирское культурное наследие «Чишма».

—Сапраўды, — пацвярджае адказны сакратар раённай ветэранскай арганізацыі Аляксей Якаўлевіч Гаўруцікаў, — у баях за Баева прымала ўдзел 352-я мотастралковая дывізія, якая была сфарміравана на тэрыторыі Татарстана. Шмат воінаў палягло за вызваленне вёскі. Цяжкія былі баі. Сёння на мемарыяльных плітах, устаноўленых у вёсцы Баева, высечаны імёны больш за 700 загінуўшых воінаў, сярод іх — больш за сотню татараў і башкіраў.

—Прыехалі ў вёску Баева, якая, скажам так, дажывае свой век. Першыя ўражанні былі не з лепшых, — працягвае Рашыда Харысаўна Заікіна. — Звычайны аддалены ад раённага цэнтра населены пункт… Затое калі пазнаёміліся з людзьмі, калі ўбачылі, з якім клопатам, стараннасцю яны даглядаюць воінскае пахаванне, як свята шануюць памяць аб тых, хто не вярнуўся з вайны, то нашай удзячнасці гэтым простым людзям не было межаў. Нашай увазе клубныя работнікі прапанавалі невялікі канцэрт на ваенна-патрыятычную тэму. Мясцовыя жанчыны спявалі, а мы стаялі і слухалі — і ўсе разам плакалі ад гора, ад шчасця, ад радасці за тое, што лёс звёў нас разам, што можна было не хаваць пачуцці, якія перапаўнялі сэрца.

Нас у паездцы суправаджалі старшыня Зарубскага сельвыканкама Валерый Аляксандравіч Барысенка, начальнік ідэалагічнага аддзела райвыканкама Ірына Сяргееўна Кантроўская, іншыя адказныя работнікі райвыканкама, якія давалі тлумачэнні на ўсе нашы пытанні.

Сардэчнасць, гасціннасць вашых людзей мы сустракалі і бачылі ўсюды, куды б ні заходзілі.

Зайшлі падсілкавацца ў гарадскую кулінарыю — там нас ветліва абслужылі і прапанавалі вельмі смачны перакус. Па дарозе ў вёску Копці Віцебскага раёна ў нас здарылася тэхнічная паломка транспарта, на якім мы прыехалі і які нам прадаставіла мінская кампанія “Татбелнафтапрадукты”. Нягледзячы на выхадны дзень, кіраўнікі вашага раёна аператыўна арганізавалі тэхнічны рамонт нашага транспарту. Безагаворачна прапанавалі свае паслугі вадзіцелі Мікалай Шкуратаў і Аляксандр Маршалаў, маладыя механікі Андрэй Шэндрык і Аляксандр Барысевіч. Было зроблена ўсё для таго, каб мы былі “на колах” і працягвалі сваю паезд-ку па Віцебшчыне.

Наступны наш прыпынак быў на воінскім пахаванні ў вёсцы Копці пад Віцебскам, дзе таксама пакоіцца прах воінаў, прызваных на вайну з Татарстана і Башкірыі. На месца воінскіх пахаванняў разам з намі прыехаў ваш малады свяшчэннік, які правёў службу — адпяванне па загінуўшых. Усё было да слёз урачыста і кранальна.

Такія вы людзі, беларусы: шчырыя, простыя, адданыя. Чужому чалавеку, які прыйшоў да вас з мірам, аддаяце ўсю душу. Нізкі вам паклон і глыбокая ўдзячнасць за вашу чалавечнасць, якую вы праяўляеце да ўсіх жывых, за тое, як свята шануеце памяць аб тых, хто здабыў для ўсіх нас мір на зямлі.

Перадайце, калі ласка, нашу падзяку ўсім жыхарам раёна.

Гэта мы робім з вялікім задавальненнем.

Лідзія ЧАПЯЛОВА