Житель Израиля Вячеслав Тамаркин написал книгу об ужасах гетто в Дубровенском районе

Памяць праз дзесяцігоддзі…

Той, хто з’яўляецца пастаянным чытачом “Дняпроўскай праўды”, добра памятае аднаго з газетных герояў — нашага земляка, былога жыхара мястэчка Ляды, аўтара кнігі “Это было не во сне” (хроніка жыцця і гвалтоўнай смерці больш двух тысяч вязьняў ляднянскага гета) В.Л.Тамаркіна.

Менавіта з дапамогай Вячаслава Львовіча Тамаркіна газеце ўдалося атрымаць шэраг выбітных матэрыялаў: пра нашага земляка, дзіцячага пісьменніка і фалькларыста, члена Саюза пісьменнікаў СССР Сямёна Ісакавіча Мірэра, яго дачку Аталію Сямёнаўну Беленькую — маскоўскага педагога, журналіста і пісьменніцу, члена Саюза журналістаў Расіі і Саюза пісьменнікаў Масквы, а таксама прафесара гісторыі, удзельніка Вялікай Айчыннай вайны Арона Чарняка, бацькі і продкі якога ў чатырох пакаленнях нараджаліся і жылі ў мястэчку Ляды.

У кастрычніку 2009 года Вячаслаў Тамаркін разам з роднымі наведаў г.Дуброўна, рэдакцыю раённай газеты.

Пабываў В.Л.Тамаркін у той прыезд і ў вёсцы Ляды, дзе ў сценах сярэдняй школы адбылася яго сустрэча з вучнямі старэйшых класаў і настаўнікамі школы.

Днямі В.Л.Тамаркін патэлефанаваў з г.Іерусаліма (Ізраіль), ён сардэчна павіншаваў усіх сваіх землякоў са святамі, пажадаў усім здароўя і добрых працоўных поспехаў на шляху росквіту роднай Беларусі.

Расказаў Вячаслаў Львовіч, што цяжка хварэў і перанёс складаную аперацыю. Ён перадаў шчырыя прывітанні дырэктару Ляднянскай СШ Галіне Сіняковай, былому старшыні Валяўкоўскага сельсавета Аляксандру Парахневічу, супрацоўнікам рэдакцыі газеты і райвыканкама Лідзіі Чапяловай і Жанне Вятошкінай, Галіне Крукоўскай.

—Пасля апошняй сустрэчы прайшоў ужо пэўны час, але ўсе мы жывем пад уражаннямі ад таго, што мы ўбачылі і адчулі ў Беларусі, — адзначыў Вячаслаў Львовіч Тамаркін. — Добрыя дарогі, старанна, па-гаспадарску дагледжаныя палі, будаўніцтва ў вёсках і гарадах, чысціня на вуліцах, магазіны, у якіх усё ёсць, — гэта сведчыць аб тым, што ў краіне добрыя гаспадары, якія клапоцяцца аб дабрабыце свайго народа і Айчыны.

Пад час тэлефоннай размовы В.Л.Тамаркін нагадаў, што 2 красавіка 2012 года спаўняецца 70 гадоў з дня трагічных падзей у мястэчку Ляды Дубровенскага раёна.

У той далёкі дзень гітлераўскія карнікі разам з мясцовымі паліцаямі ў супрацьтанкавым рове расстралялі больш двух тысяч былых савецкіх грамадзян яўрэйскай нацыянальнасці, а таксама пэўную колькасць ляднянцаў з ліку беларусаў і рускіх, якія былі ўлічаны фашыстамі ў дапамозе яўрэям і сувязях з партызанамі.

Далей аўтар кнігі “Это было не во сне” звярнуўся з просьбай па меры магчымасці надрукаваць на старонках раённай газеты “Дняпроўская праўда” урыўкі з яго новай кнігі, у якой змешчаны новыя падрабязнасці жудасных падзей 70-гадовай даўніны ў мястэчку Ляды.

Так што, паважаныя чытачы, вас чакае ў хуткім часе цікавае падарожжа па старонках гісторыі нашай маленькай радзімы!

Падрыхтаваў Леанід ДУДАРАЎ,
былы супрацоўнік рэдакцыі раённай газеты

О трагедии евреев местечка Ляды

Как много лет прошло с тех давних дней,
Как много утекло с тех пор воды,
Но все страницы памяти моей
Заполнили любимые Ляды.
Мне дорог этот край, я здесь родился,
И здесь я научился говорить.
Ходил в детсад, ну а затем учился.
Здесь научился дружбой дорожить.
Твои Мерея, Днепр, Бруевка,
Твои плодоносящие сады,
Твои овраги, огороды, елки —
Все это родина моя — Ляды.
Но чудному безоблачному детству
Фашист проклятый положил конец.
И, чтобы защитить свое наследство,
Поднялись все — и взрослый и юнец.
Остались только старики и дети —
Все те, кто не умели защищаться.
Они не знали, что всего на свете
Страшнее было дома оставаться.
И не спросив Всевышнего совета,
Не слушая стенанья матерей,
Враги загнали нас в большое гетто,
Где был кусочек Родины моей.
Меня друзья заставили бежать
Под проволоку, накрывшись простынею,
И наказали людям рассказать
С какою встретились они судьбою.
Кто сказал, что память у подростка
В себе не может горя сохранить?
Но эти толпы маленьких и взрослых
Я никогда не смог бы позабыть.
Я был тогда мальчишкой-сорванцом,
А ныне жизнь прошла за половину.
Я сам давно уж сделался отцом,
Меня давно отметили седины.
Но эти страхом скованные лица —
События с печальными очами,
Да может ли такое позабыться?
Я до сих пор спасаю их ночами.
От матерей оторванных детишек,
Беспомощных старух и стариков —
Согнали всех из-под родимой крыши
И закопали в этот страшный ров.
И матери с глазами с поволокой
Своих не пережили сыновей.
Они давно уж в царствии небесном
Баюкают невыросших детей.
И памятника мраморную глыбу
Они подняли на своих руках,
Чтобы прохожий каждый, кто б он ни был,
Подумал о трагедии в Лядах.
Земля с тех пор слезами пропиталась,
Не плодоносят яблони в садах,
Но нужно, чтоб оно не забывалось —
Большое горе в маленьких Лядах.

Вячеслав ТАМАРКИН,
Из книги “Это было не во сне”