Праект «Бацькаўшчына: Дубровенскі раён у аб’ектыве часу»
Рэдакцыя газеты «Дняпроўская праўда» працягвае серыю публікацый, прысвечаных Году гістарычнай памяці. На працягу года вы, дарагія чытачы, зможаце пазнаёміцца з гісторыяй славутасцяў раёна і культавымі збудаваннямі. У той жа час мы запрашаем вас прыняць удзел у праекце «Бацькаўшчына: Дубровенскі раён у аб’ектыве часу»: калі ў архіве вашай сям’і ёсць старыя фатаграфіі і дарэвалюцыйныя паштоўкі, дасылайце іх у рэдакцыю. Такім чынам, мы падтрымаем праект Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь і лаўрэата прэміі «За духоўнае адраджэнне»
Уладзіміра Ліхадзедава. Яго багатая калекцыя паштовак і фатаграфій канца дзевятнаццатага і пачатку дваццатага стагоддзяў расказвае пра багатае мінулае нашай краіны. А зараз прапануем вам перагарнуць разам з намі старонкі гістарычнага праекту і зазірнуць у мінулае роднага краю.
Да рэвалюцыі горад Дуброўна меў статус цэнтра па вытворчасці талесаў (шаль для іудзейскай рытуалістыкі) для ўсёй Расіі.
Абследаванне эканамічнага становішча яўрэяў, праведзенае «Яўрэйскім каланізацыйным таварыствам» (ЯКТ) у 1898 годзе, паказала пагаршэнне становішча з вытворчасцю талесаў у параўнанні з 1880-мі гг., памяншэнне колькасці ткачоў і іх заробку. У 1989 годзе ў вытворчасці талесаў у Дуброўна было занята каля 300 яўрэйскіх сямействаў, што па падліках Таварыства склала 504 чалавекі.
Гэтыя высновы паслужылі падставай для стварэння ткацкай фабрыкі. Асноўныя сродкі на яе стварэнне былі інвесціраваны ЯКТ. Да жніўня 1902 года будынак ткацкай фабрыкі «Дняпроўская мануфактура» быў пабудаваны і першыя станкі запушчаны ў працу. Вялікая паравая машына «Дняпроўскай мануфактуры» была запушчана 1 студзеня 1903 года, а ўрачыстае адкрыццё фабрыкі адбылося 28 сакавіка.
Аднак у першыя гады пасля свайго адкрыцця «Дняпроўская мануфактура» не прыносіла прыбытку, таму пасля рэвалюцыі 1917 года нацыяналізацыя не закранула фабрыку: акцыянеры «Дняпроўскай мануфактуры» не атрымлівалі прыбытку, а значыць фабрыка не лічылася капіталістычнай вытворчасцю.
Дзякуючы падтрымцы дзяржавы фабрыку ўдалося захаваць і нават пашырыць. У 1920 годзе колькасць работнікаў фабрыкі склала 574 чалавекі.
З 3 па 8 ліпеня 1941 года фабрыка была перавезена ў Барнаул і ўведзена ў строй на мясцовым меланжавым камбінаце. Пасля вайны яна там так і засталася. Большасць працаўнікоў-яўрэяў фабрыкі, якія не паспелі з’ехаць у тыл, былі забітыя нацыстамі…
На беразе Дняпра да гэтага часу засталося нямое сведчанне таго, што тут знаходзілася ткацкая фабрыка: вадапомпавая станцыя. Сістэма блокаў на вуглу маленькага цаглянага будынка ўпрыгожана вялікім і выразна прыкметным маген-давідам.
Адзін з будынкаў гэтай фабрыкі захаваўся і з’яўляецца помнікам прамысловай архітэктуры. Цяпер яно адрамантавана, корпус належыць ільнозаводу.
